Pin(-de-mountagno)
Pinus mugo subsp. mugo
Pinaceae
Noms en français : Pin de montagne, Pin couché.
Descripcioun :Lou pin-de-mountagno, Pinus mugo subsp. mugo, rebalo au sòu e fai raramen mai de 2 m d'aut. Trachis dins quàuqui relarg secarous dis Aup Marino e dis Autis Aup souvènt sus li cresten. Se destrìo dóu pin-à-crouchet que justamen lis escaumo an quàsi ges de crouchet.
Usanço :Li jóuini brout podon servi à faire de sirop e d'aigardent. Lou cor dóu bos servié à passa tèms de faire de tié (vèire à Pin-gavot) pèr s'esclara.
Port : Aubre
Taio : 0,3 à 2 m
Fueio : aguio escaumo
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Pinus
Famiho : Pinaceae
Ordre : Pinales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 3 à 7 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 1200 à 2600 m
Aparado : Noun
Jun à avoust
Liò : Roucaio
- Champino
- Pelouso
- Esboudèu
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuroupenco
Ref. sc. : Pinus mugo subsp. mugo Turra, 1764
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753